W projekcie domu są z reguły podane ogólne informacje dotyczące pokrycia dachu. Przeważnie jest to blachodachówka lub dachówka (betonowa, ceramiczna), bez wskazania konkretnego produktu. Architekt zazwyczaj sugeruje rodzaj pokrycia, a do inwestora należy decyzja w sprawie modelu. Rodzaju pokrycia nie możemy jednak zmieniać samodzielnie, ponieważ istotny jest tu rodzaj zaprojektowanej więźby i podkładu oraz dopuszczalne obciążenia ciężarem pokrycia. Dowiedz się, czym najlepiej pokryć dach?
Więźba dachowa planowana jest w taki sposób, aby wytrzymała nie tylko ciężar samego pokrycia (z reguły do 70 kg/m2), także obciążenie śniegiem i naprężenia spowodowane podmuchami wiatru, które są nawet dwukrotnie większe - około 150 kg/m2.
Generalnie inwestorzy, podejmując ostateczne decyzje, zwykle kierują się względami estetycznymi, trwałością materiału oraz kosztami nie jedynie pokrycia wybranego producenta, ale też jego ułożenia. Z reguły analizują dwa najbardziej podobające się wyroby i porównują wydatki. Warto zlecić precyzyjny kosztorys kilku wykonawców, ponieważ może się okazać, że pokrycie dachu blachą płaską będzie tylko niewiele tańsze od ułożenia dachówki, gdyż pod blachę trzeba przygotować sztywne poszycie z płyt lub desek, przykryte folią dachową lub papą, a to jest droższe od ołacenia przykrytego membraną, które wykonuje się pod dachówki. Ponadto inne będą koszty ekipy dekarskiej - ułożenie blachodachówki w panelach albo dużych arkuszach na prostym dachu będzie tańsze, niż pokrycie tego samego obiektu dachówką. Z kolei arkusze blachodachówki stosowane na skomplikowanych połaciach będą musiały być docinane, co w efekcie podniesie koszty i może być droższe od użycia drobnowymiarowej dachówki. Trzeba wiedzieć, że na ogólny koszt pokrycia dachowego ma wpływ również ilość opadów (strat materiału) - tym większa, im bardziej nietypowy jest kształt dachu. Na takich połaciach najlepiej sprawdzą się drobnowymiarowe dachówki, a zamiast dużych arkuszy blachy mniejsze panele. W przypadku każdego pokrycia, zanim dekarze rozpoczną układanie pokrycia, konieczne jest wymierzenie połaci i skontrolowanie geometrii więźby dachowej. Należy się upewnić, że przekątne połaci są równe, a kąty między elementami zachowane. Najważniejsze jest to, czy górne powierzchnie krokwi znajdują się w jednej płaszczyźnie. Jeżeli nie, przed rozpoczęciem prac trzeba skorygować niedokładności.
Najpopularniejsze pokrycia dachowe - czym pokryć dach?
Najbardziej popularne materiały do pokrycia dachu to:
- blachodachówki,
- dachówki ceramiczne i cementowe.
Pokrycie dachu blachodachówką
Pokrycie dachu blachodachówką
Najbardziej popularne produkty tej kategorii sprzedawane są w postaci arkuszy blachy o rdzeniu aluminiowym lub stalowym, pokrytym warstwami ochronnymi, które zabezpieczają materiał przed korozją. Powłoki nadają wyrobom barwę oraz fakturę. Takie pokrycie jest lekkie, nie trzeba stosować ciężkiej konstrukcji więźby. Waga elementów jest istotna szczególnie w przypadku renowacji starych dachów, gdyż przy wymianie na lekkie blachodachówki, nie ma konieczności wzmocnienia więźby. Jeden metr kwadratowy pokryć blaszanych waży około 5 kg, czyli 10 razy mniej niż dachówki. Arkusze blachy produkowane są na konkretną długość, dopasowaną do dachu. Dzięki temu odpady są minimalne i układa się je szybko. Wyroby blaszane mają 10-15 lat gwarancji, ich trwałość wynosi około 25 lat (blachy ocynkowane) albo 40-50 lat (blachy wielowarstwowe z powłoką poliuretanową). Blachodachówki oferowane są także w formie paneli na przykład 700 x 1186 mm, które wystarczają do pokrycia powierzchni około 0,8 m2. Korzystanie z panelowej odmiany ułatwia montaż, a symetryczność modułu pozwala na układanie go od prawej bądź lewej strony. Natomiast specjalnym rodzajem pokryć z blachy są blachodachówki z posypką. Wyglądem przeważnie przypominają łupek kamienny. Powierzchnia blachy wykończona jest warstwą kruszywa skalnego lub barwionego piasku kwarcowego. Chropowata posypka wycisza odgłos uderzeń kropli deszczu i rozprasza światło, dzięki czemu powierzchnia dachu nie nagrzewa się mocno latem, a zimą po takim dachu nie zsuwa się gwałtownie śnieg. Podobnie jak w przypadku dachówek, producenci blachodachówek oferują niezbędne akcesoria - wkręty, gąsiory i inne obróbki blacharskie, taśmy uszczelniające, farby zaprawkowe oraz blachy płaskie do wykonania nietypowych obróbek dekarskich. Blachodachówki można układać na dachach o różnych rozmiarach i kształtach. Najlepiej jednak sprawdzają się na prostych, o nieskomplikowanych połaciach. Zalecane minimalne nachylenie połaci to 9 stopni. Znów wadą pokryć blaszanych jest hałas podczas intensywnych opadów deszczu. Można go jednak znacznie ograniczyć poprzez zamocowanie pod połacią miękkiej termoizolacji z wełny mineralnej o odpowiedniej grubości (20-30 cm). Pamiętajmy o tym, że na placu budowy arkusze i panele powinny być składowane w fabrycznym opakowaniu, pod zadaszeniem i nie dłużej niż 3 tygodnie czasu od daty ich wytworzenia. Po tym czasie opakowanie należy rozciąć, blachę przełożyć przekładkami umożliwiającymi swobodną cyrkulację powietrza. Maksymalny okres przechowywania nie może przekroczyć 6 miesięcy od daty produkcji, pod rygorem utraty gwarancji.
Pokrycie dachowe blachodachówką - zasady montażu
Rodzaj blachodachówki dobiera się do konkretnego dachu:
- jeżeli jest on jedno- lub dwuspadowy bez lukarn i wykuszy, łatwiej i szybciej można ułożyć arkusze zamawiane na wymiar. Mogą być one bardzo długie (do 12 metrów). Należy tylko zadbać o ich właściwy transport na dach, żeby ich nie uszkodzić;
- jeżeli połać ma wiele załamań, lepiej sprawdzi się blacha w formie paneli. Ich przycinanie na końcach połaci albo przy kominie będzie wówczas ograniczone do minimum.
Aby dopasować moduł do szerokości połaci, wystarczy go podłożyć pod ten wcześniej zamontowany o taką liczbę fal, jaka jest potrzebna w danym miejscu. Poza tym gdy jej model ma symetryczne przetłoczenia, odcięte części można wykorzystać na innym fragmencie połaci. Przed rozpoczęciem mocowania pokrycia, powinno się zaplanować rozlokowanie wyrobów. Najpierw wykonuje się wszystkie niezbędne obróbki - pasa okap, koszy, ścianek lukarn - najlepiej z gotowych systemowych elementów. Blachodachówki układa się na ruszcie z kontrłat i łat nośnych. Można wykorzystać tańsze, tradycyjne łaty drewniane, zaimpregnowane środkiem chroniącym przed grzybami, lub specjalne ocynkowane łaty stalowe, które przykręca się od razu do krokwi (kontrłaty są zbędne). Do każdego modelu blachodachówki trzeba dobrać odpowiedni rozstaw łat - jest on podany w kartach technicznych wyrobu. Należy wiedzieć, że panele i arkusze blachy przytwierdza się do łat na sztywno, umieszczając wkręty w najniższym punkcie fali, bezpośrednio pod przetłoczeniem poprzecznym. Należy pamiętać, że więźba dachowa pracuje pod wpływem zmian temperatury i wilgotności oraz obciążenia wiatrem i śniegiem, co powoduje, że pokrycie dachowe z blachodachówki się odkształca. Jeżeli nie będzie przykręcone do łat na sztywno, wówczas odkształcenia mogą wyrwać wkręty i znacznie osłabić szczelność pokrycia. Zaczyna się od okapu do kalenicy, a do mocowania elementów używa się wyłącznie wkrętów samonawiercających, tzw. z gumową podkładką, umieszczając je zawsze w dole przetłoczenia po 5-6 sztuk/m2, wzdłuż okapu i kalenicy - w każdym zagłębieniu fali. Po ułożeniu arkuszy na całym dachu, osadza się gąsiory kalenicowe. W kalenicy trzeba pozostawić szczelinę wentylacyjną (5 cm) między schodzącymi się arkuszami pokrycia. Najistotniejsze jest ułożenie pierwszego rzędu arkuszy równolegle do linii okapu. Późniejsze skorygowanie odchylenia nie będzie możliwe, ze względu na jej profilowanie. Najłatwiej zrobić to, montując nad najniższą łatą dachu drewnianą listwę dystansową. Jej usytuowanie sprawdza się, zaznaczając za pomocą sznurka prostą linię wzdłuż okapu. Podczas krycia, moduły w kolumnach powinny zachodzić na siebie na szerokość grzbietu fali. Z kolei w rzędach zakłada się je naprzemiennie - nad i pod sobą. Ostatni moduł podkłada się pod taką ilość fal, jaka jest konieczna do wyrównania ze szczytem. Można też przeciąć element, odcięty fragment wykorzystać w innym miejscu. Przy stosowaniu paneli z blachy płaskiej, ważne jest to, aby połączenia pasów materiału były szczelne, ale także by możliwe było ich wydłużanie i kurczenie pod wpływem zmian temperatury. Do poszycia mocuje się je specjalnymi uchwytami, które umożliwiają przesuwanie się takich szeregów względem podłoża. Jeżeli panele mają zagiętą przednią krawędź, pierwszy rząd nie może być zbyt dobrze spasowany z szeregiem nadrynnowym. Trzeba pozostawić luz około 1 cm, aby blacha mogła się swobodnie odkształcać, nie powodując nieestetycznego zdeformowania pokrycia. Po zamontowaniu blachy, pora na wykończenie kalenic i narożników dachowych gąsiorami. Są to odpowiednio wyprofilowane obróbki z takiego samego materiału i w takim samym kolorze, jak pokrycia dachowe. Przed przymocowaniem gąsiora do dachu, układa się specjalne perforowane listwy lub uszczelki wentylacyjne. Do jego przyczepienia do blachodachówki używa się wkrętów samonawiercających - maksymalnie w co trzeciej fali. Zakład gąsiora musi wynosić przynajmniej 100 mm. Blachę należy ciąć na zimno poza połacią poprawnie dobranymi narzędziami - nożycami ręcznymi albo skokowymi (niblerami). Najlepiej jest od razu rozmieścić na połaci cały materiał do krycia. Po ustaleniu liczby modułów potrzebnych na płaszczyznę dachu, dobrze jest podzielić je w pakiety po trzy sztuki i dodatkowo zabezpieczyć przed upadkiem z dachu. Co ważne, podczas pokrywania dachu blachą należy pilnować, aby nie doszło do uszkodzenia powłoki. Dekarze powinni mieć buty na miękkiej podeszwie i nie chodzić po pokryciu, gdyż może to spowodować wgniecenia. Miękką szczotką trzeba usuwać opiłki powstałe po mocowaniu wkrętów.
Pokrycie dachu dachówką
Pokrycie dachu dachówką ceramiczną
Dachówki ceramiczne są bardzo wytrzymałe i mogą przetrwać ponad 100 lat. To elementy nieco mniejsze od cementowych, na 1 m2 potrzeba około 13 sztuk, które ważą średnio około 50 kg. Na ciężar dachówki wpływa jej kształt. Nie należy przy tym oceniać ciężaru pokrycia na podstawie jednej sztuki, ponieważ na przykład karpiówkę układa się dwuwarstwowo: jedna na drugiej, co na powierzchni 1 m2 sumuje się w znacznie większy ciężar, niż w przypadku cięższej marsylki, którą układa się jednowarstwowo.
Dachówki ceramiczne produkuje się z gliny z domieszką kwarcu lub mączki ceglanej - w wielu barwach, uzyskiwanych dzięki rozmaitym technologiom. Wersje naturalne oferowane są w różnorodnych odcieniach ceglanych (zależnych od złoża, z którego wydobyto surowiec). Uwaga: nawet dachówki pochodzące z jednej partii mogą różnić się odcieniem. Jeżeli na dachu zalegają igły, szyszki lub liście, rozbieżności te z czasem mogą być bardziej widoczne. Dachy pokryte tym materiałem są najmniej odporne na porastanie mchem. Dachówki angobowane wypala się po naniesieniu na ich powierzchnię rozcieńczonej gliny, zawierającej barwniki. Do nadania im połysku używa się angoby kwarcowej albo szlachetnej. Wolniej porastają mchem. Produkty szkliwione (glazurowane) dopiero po wypaleniu pokrywa się kolorowym lub bezbarwnym szkliwem. Zabezpiecza ono przed osiadaniem zanieczyszczeń oraz porastaniem glonami i mchem. Producenci oferują także dachówki barwione w masie, wytwarzane z gliny, do której dodaje się barwniki (przed wypaleniem). Też mogą być szkliwione bądź angobowane. Zarysowania i uszkodzenia nie są na nich tak widoczne, jak na dachówkach barwionych powierzchniowo.
Pokrycie dachu dachówką cementową
Dachówki cementowe są większe od ceramicznych, ale nieco od nich lżejsze - 1 m2 pokrycia nie waży więcej niż 45 kg. Wykonuje się je z mieszaniny cementu, kruszywa (piasku kwarcowego), pigmentu nadającego barwę (zawierającego tlenki żelaza lub chromu) i wody. Barwę osiąga się poprzez malowanie (dwukrotnie) już po uformowaniu dachówek lub barwienie w masie, co gwarantuje wysoką trwałość. Powłoka farby zabezpiecza chropowatą powierzchnię przed zabrudzeniem. Aby nadać połysk, maluje się ją preparatami akrylowo-polimerowymi. Efekt mokrego dachu uzyskuje się dzięki farbom z nabłyszczaczem.
Montaż pokrycia dachowego
Jak układać dachówki cementowe i ceramiczne?
Dachówki układa się na łatach przybitych do kontrłat. Poniżej kontrłat wykonuje się pełne deskowanie (z desek lub płyt drewnopochodnych) z papą lub folią wstępnego krycia albo rozściela się membranę dachową. Rozstaw kontrłat jest bardzo ważny - jeżeli będzie za duży, to leżąca na nim łata pod ciężarem pokrycia będzie się uginać. Przekrój łat najczęściej wynosi 5 x 5 cm. Rozstaw łat jest uzależniony od rodzaju dachówki i sposobu krycia. Dachówki układa się po przybiciu łat, przytwierdzeniu grzebieni okapu oraz przymocowaniu obróbek blacharskich i rynien. Zazwyczaj zaczyna się od okapu, można też robić to z góry na dół, wykonując najpierw wszystkie skomplikowane obróbki - gąsiory, kosze, kominy, okna połaciowe, w środku połaci zostawiając same łaty. Sposób montażu pokrycia dachowego tym materiałem jasno określa jego producent. Większość zaleca systemowe klamry, wkręty i spinki. Bardzo ważne jest ustalenie liczby elementów montażowych, przypadających na 1 m2 połaci. Dachówki są ciężkie i utrzymują się na dachu głównie pod własnym ciężarem, na ogół mocuje się zatem tylko na przykład co piątą z nich (zgodnie z zaleceniami producenta). Robi się to natomiast zawsze na brzegach (w kalenicy, koszach, grzbietach, okapie, przy oknach połaciowych, kominach i lukarnach) oraz narożnikach. W miejscach tych siła wiatru jest 2-3 razy większa, niż na środkowej powierzchni dachu. Zamiast cięcia dachówek (koniecznie trzeba robić to poza połacią), lepiej jest stosować elementy połówkowe, 3/4 bądź 5/4. Zalecany kąt nachylenia połaci z dachówek wynosi 22-60 stopni. Można je też układać przy kącie minimum 15 stopni, pod warunkiem wykonania sztywnego poszycia z desek lub płyt drewnopochodnych z papą lub folią. Na bardzo stromych fragmentach dachu (powyżej 75 stopni) wszystkie dachówki trzeba przymocować. W czasie montażu trzeba także odpowiednio rozmieścić akcesoria - stopnie kominiarskie, płotki przeciwśnieżne, dachówki wentylacyjne, które są kluczowe w poprawnej cyrkulacji powietrza pod połacią. Ich liczba i usytuowanie zależy od kształtu i wymiarów dachu. Na ogół planuje się je w trzecim rzędzie pod kalenicą. Szczególna staranność i wprawa są konieczne przy stosowaniu dachówek płaskich (zakładkowe ceramiczne i betonowe). W ich przypadku, wszelkie niedokładności są znacznie widoczniejsze, niż na dachach krytych modelami z falą. Niezbędne też jest bardzo gładkie i równe podłoże.
Komentarze